علت و علائم آب آوردن ریه در سالمندان _ راههای درمان آن
آب آوردن ریه یا ادم ریوی، وضعیتی است که در آن مایعات اضافی در ریه‌ها تجمع پیدا می‌کند و تنفس را دشوار می‌کند. این عارضه می‌تواند در افراد در هر سنی رخ دهد، اما در سالمندان شایع‌تر است. این عارضه در سالمندان ممکن است یک وضعیت پزشکی جدی باشد که نیاز به توجه و مراقبت دارد.
در واقع آب آوردن ریه به معنای تجمع مایع در بافت ریه است. این مایع می‌تواند درون ساختار ریه (درون آلوئول‌ها، کیسه‌های هوایی درون ریه) یا درون بافت محیطی ریه (بین ریه و پوسته خارجی ریه) تجمع یابد. در صورتی که مایع در درون ساختار ریه تجمع یابد، قابلیت تبادل گازهای تنفسی درون ریه کاهش می‌یابد و می‌تواند باعث مشکل در تنفس و عملکرد ریه شود.
اگر مایع در بافت محیطی ریه تجمع یابد، می‌تواند فشار زیادی به ریه وارد کند و باعث دشواری در تنفس و علائمی مانند سرفه، تنگی نفس و وزیدگی در ناحیه سینه شود. آب آوردن ریه ممکن است نشانه یک مشکل پزشکی جدی باشد و تشخیص و درمان زودهنگام آن می‌تواند به جلوگیری از عوارض جدی و نجات جان بیمار کمک کند.
مشاوره و استعلام هزینه مراقبت در منزلمراقبت از بیماران، سالمندان و کودکان در منزل
علل آب آوردن ریه در سالمندان
مشکلات قلبی: در بسیاری از موارد، آب آوردن ریه در سالمندان به علت مشکلات قلبی رخ می‌دهد. سالمندان ممکن است مشکلاتی مانند ضعف عضله قلب، بیماری‌های صمام قلب، فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر و شرایطی که منجر به افزایش فشار داخل عروق ریه می‌شوند، تجربه کنند. این مشکلات می‌توانند باعث ناتوانی قلب در پمپاژ کافی خون و ایجاد فشار اضافی در عروق ریه شده و منجر به تجمع مایعات در ریه می‌شوند.
بیماری‌های تنفسی: برخی بیماری‌های تنفسی نیز می‌توانند آب آوردن ریه در سالمندان را تسریع کنند. به عنوان مثال، بیماری عفونی ریه، آسم، برونشیت مزمن، آمفیزم ریوی و سایر بیماری‌های مرتبط با التهاب ریه ممکن است عاملی برای تجمع مایعات در ریه باشند.
عفونت‌های کلیوی: می‌توانند باعث تجمع مایعات در بدن و از جمله ریه‌ها شوند.
مصرف برخی از داروها: مانند داروهای فشار خون بالا و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند در برخی افراد باعث آب آوردن ریه شوند.
عوامل محیطی: عوامل محیطی نیز می‌توانند در آب آوردن ریه در سالمندان تأثیرگذار باشند. مواردی مانند آلودگی هوا، قرار گرفتن در محیط‌های خیلی گرم و رطوبت بالا، نور خورشید مستقیم و عوامل دیگر می‌توانند منجر به تنش و استرس روی سیستم تنفسی شوند و در نتیجه باعث آب آوردن ریه گردند.
سایر شرایط فردی: مانند کم‌خونی، سیروز کبدی و چاقی مفرط نیز می‌توانند خطر ابتلا به آب آوردن ریه را افزایش دهند.
علائم آب آوردن ریه در افراد سالمند
سرفه و خلط: سرفه مزمن و تولید خلط به صورت مداوم می‌تواند نشانه آب آوردن ریه در سالمندان باشد. علاوه بر این، خلط ممکن است به رنگ سفید یا صورتی باشد که نشانه وجود مایع در ریه است.
دشواری در تنفس: سالمندان مبتلا به آب آوردن ریه ممکن است دچار دشواری در تنفس شوند. این مشکل می‌تواند باعث احساس خفگی، سرفه‌های شدیدتر در شب، تنگی نفس و ضعف عمومی شود.
وزیدگی و تورم در ناحیه سینه: آب آوردن ریه ممکن است باعث وزیدگی و تورم در ناحیه سینه شود. این وزیدگی ممکن است باعث ایجاد درد و تنش در قفسه سینه شود.
خستگی و ضعف: سالمندانی که به آب آوردن ریه مبتلا هستند، معمولاً احساس خستگی و ضعف عمومی دارند. این مشکل ممکن است به دلیل کاهش نفس‌های موثر و کاهش اکسیژن در بدن رخ دهد.
افزایش وزن: آب آوردن ریه ممکن است باعث افزایش وزن ناگهانی در سالمندان شود. این افزایش وزن به دلیل تجمع مایعات در بدن است و معمولاً در نواحی مختلف بدن مشاهده می‌شود.
سایر علائم : علاوه بر علائم فوق، سالمندان ممکن است دچار تنفس سریع، سرگیجه، افزایش ضربان قلب، کاهش اشتها و ادرار کم شوند.
پزشک برای تشخیص آب آوردن ریه، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و به سابقه پزشکی بیمار گوش می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی مانند اشعه ایکس قفسه سینه، الکتروکاردیوگرام (EKG) و آزمایش خون تجویز کند.
راههای درمانی ادم ریه
داروها: برای کمک به حذف مایعات اضافی از بدن، داروهای ادرارآور تجویز می‌شود. همچنین ممکن است داروهایی برای بهبود عملکرد قلب یا درمان عفونت تجویز شوند.
تغییرات در رژیم غذایی: رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک و حفظ وزن سالم ممکن است به کاهش آب آوردن ریه کمک کند.
مدیریت بیماری اصلی: در صورتی که آب آوردن ریه ناشی از مشکلات قلبی است، مدیریت و درمان بیماری قلبی اساسی است.
اکسیژن درمانی: اگر سطح اکسیژن خون پایین باشد، ممکن است اکسیژن اضافی از طریق ماسک یا لوله بینی تجویز شود.
تغییرات محیطی: ایجاد محیطی سالم و تمیز، کاهش آلودگی هوا و کنترل عوامل محیطی ممکن است به بهبود وضعیت ریه کمک کند.
تمرینات تنفسی: تمرینات تنفسی و فیزیوتراپی می‌توانند به بهبود عملکرد ریه و کاهش آب آوردن ریه کمک کنند.
روش های جراحی برای آب آوردن ریه
در موارد شدید آب آوردن ریه، ممکن است برای تخلیه مایعات اضافی از ریه‌ها و کمک به تنفس بیمار، عمل جراحی لازم باشد. دو نوع اصلی جراحی برای این منظور وجود دارد
1. توره سنتز:
در این روش، جراح یک برش کوچک در قفسه سینه ایجاد می‌کند و یک لوله نازک به نام کاتتر را وارد فضای پلورال (فضای بین ریه‌ها و دیواره قفسه سینه) می‌کند. سپس از طریق کاتتر، مایعات اضافی از ریه‌ها تخلیه می‌شود. توره سنتز معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، به این معنی که فقط ناحیه مورد عمل بی‌حس می‌شود.
2. پلورالکتومی:
در این روش پیچیده‌تر، جراح بخشی از بافت پوششی ریه به نام پلور را که مسئول تولید مایع پلورال است، خارج می‌کند. پلورالکتومی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، به این معنی که بیمار به طور کامل به خواب می‌رود.
چه زمانی عمل جراحی لازم است؟
- زمانی که سایر درمان‌ها مانند داروها و اکسیژن درمانی موثر نباشند.
- زمانی که تجمع مایعات در ریه‌ها شدید باشد و تنفس بیمار را به شدت دشوار کند.
- زمانی که مایعات در ریه‌ها خونی باشد.
- زمانی که مایعات به سرعت در ریه‌ها جمع شوند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آب ریه هستند؟
1. سیگاری‌ها: سیگاری بودن یکی از عوامل اصلی برای خطر ابتلا به ادم ریوی است. سیگار علاوه بر ایجاد آب آوردن ریه، می‌تواند باعث بروز بیماری‌های ریه مانند برونشیت مزمن، آسم و آمفیزم شود.
2. عوامل شغلی: برخی از مشاغل و محیط‌های کاری ممکن است افراد را در معرض تماس با مواد آلوده قرار دهند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث ادم ریوی شوند. مثال‌هایی از این شغل‌ها عبارتند از: کارگران صنایع شیمیایی، راهبران ماشین‌های سنگین، کارگران معادن و صنایع استخراجی، کشاورزانی که با مواد شیمیایی کشاورزی سر و کار دارند، و کارگران ساختمانی که با گرد و غبار و مواد آلوده ساختمانی سر و کار دارند.
3. آلودگی هوا: آلودگی هوا به عنوان یک عامل خطر می‌تواند ادم ریوی را تشدید کند و افراد را در معرض خطر قرار دهد. آلودگی هوا ممکن است شامل ذرات معلق در هوا، آلاینده‌های صنعتی، دودهای خودرو و سایر آلاینده‌های هوا باشد.
4. بیماری‌های تنفسی مزمن: بیماری‌هایی مانند برونشیت مزمن، آمفیزم ریوی و بیماری‌های تنفسی مزمن دیگر افراد را در معرض ابتلا به ادم ریوی قرار می‌دهند.
5. سن: با پیشرفت سن، عملکرد ریه و عروق ریه کاهش می‌یابد و احتمال آب آوردن ریه افزایش می‌یابد. بنابراین، افراد سالمندتر در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
راههای پیشگیری ادم ریه
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند نارسایی قلبی و بیماری‌های ریوی
- مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک
- کاهش مصرف نمک و مایعات
- حفظ وزن سالم
- فعالیت بدنی منظم
- ترک سیگار
- واکسیناسیون آنفولانزا و پنوموکوکی
اگر آب آوردن ریه به موقع درمان نشود، چه عوارضی دارد؟
اگر آب آوردن ریه به موقع درمان نشود یا درمان ناسازگار باشد، می‌تواند عوارض جدی داشته باشد.
1. آب آوردن ریه مزمن: در برخی موارد، آب آوردن ریه ممکن است به شکل مزمن و دائمی ادامه یابد. این موضوع می‌تواند باعث کاهش عملکرد ریه، ایجاد تنگی نفس مزمن و کاهش کیفیت زندگی شود.
2. عفونت‌های تنفسی: مایع متراکم در ریه، زمینه‌ای را برای رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها فراهم می‌کند. این می‌تواند باعث عفونت‌های تنفسی مکرر و شدید شود که می‌تواند به عوارض جدی مانند تب مرتفع نشده، التهاب ریه و عفونت‌های سیستمیک منجر شود.
3. نارسایی قلبی: آب آوردن ریه می‌تواند به علت افزایش فشار در عروق ریه منجر به نارسایی قلبی شود. این شرایط می‌توانند باعث ضعف عضله قلب، تشنج قلبی و افزایش خطر حمله قلبی شوند.
4. سندرم تنفسی حاد (ARDS): در برخی موارد، آب آوردن ریه می‌تواند به سندرم تنفسی حاد منجر شود. این وضعیت جدی و خطرناک است که باعث کاهش قابل توجهی از قدرت تنفسی و عملکرد ریه می‌شود و می‌تواند به نارسایی تنفسی و نیاز به مکانیک تنفسی مصنوعی (وارد کردن هوا به ریه با دستگاه تنفسی) منجر شود.
5. عوارض عمومی: آب آوردن ریه می‌تواند عوارض عمومی مانند ضعف عمومی، خستگی شدید، کاهش اشتها، کاهش وزن، افزایش خطر عفونت‌های دیگر و کاهش عملکرد کلی بدن را به همراه داشته باشد.
به طور کلی، آب آوردن ریه یک وضعیت جدی است و در صورت عدم درمان مناسب، می‌تواند به عوارض جدی و مزمن منجر شود. بنابراین، در صورت بروز علائم آب آوردن ریه، مهم است به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید.
در صورت نیاز به مراقبت و نگهداری از سالمند در منزل
اگر به دلیل مشغله یا عدم توانایی، امکان مراقبت کامل از سالمند خود را ندارید، می‌توانید از خدمات پرستار سالمند، موسسه ی آسایش فردا (کیان مهر) استفاده کنید. پرستاران آموزش‌دیده می‌توانند در انجام فعالیت‌های روزانه، به سالمند شما کمک کنند و همچنین در مواقعی که شما در منزل حضور ندارید، مراقب او باشند.
ما در موسسه آسایش فردا (کیان مهر) در تلاش هستیم به استخدام نیرو های حرفه ای و متخصص ، پرستاری از سالمندان شما را تسهیل و تسریع نماییم . جهت دریافت خدمات می توانید با شماره های تماس درج شده در سایت ارتباط بر قرار نمایید و مشخصات پرستاری که نیاز دارید را مشخص کنید تا در کمترین زمان ممکن پرستار مورد نظر به منزل شما اعزام گردد.
شماره تماس جهت مشاوره رایگان : 02188975991