علل تشنج در سالمندان و راهکارهای آن
تشنج یا سرماهنگی (Epilepsy) یک اختلال نورولوژیک است که با تغییرات ناگهانی و نامنظم در فعالیت الکتریکی مغز همراه است. این تغییرات در فعالیت الکتریکی مغز می‌تواند منجر به علائم مختلفی شود، مانند تغییرات در رفتار، حرکات بی‌هدف، سفت شدن عضلات، تاری دید، احساس تعریق، افتادن به زمین و در برخی موارد از دست دادن هوشیاری و تغییرات حسی شود. تشنج می‌تواند به صورت موقت یا مزمن در سالمندان رخ دهد و می‌تواند نتیجه‌ای از بیماری‌های مختلف باشد.در این مقاله برخی از علل شایع تشنج در سالمندان مورد بررسی قرار می‌گیرد:
1. بیماری عروقی مغزی: سکته مغزی و خونریزی مغزی از جمله بیماری‌های عروقی مغزی هستند که می‌توانند باعث اختلال در جریان خون به مغز شوند. این اختلال می‌تواند باعث تغییرات شیمیایی و ساختاری در مغز شود و منجر به تشنج در سالمندان گردد.
2. بیماری‌های نورولوژیک: بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینسون و صرع می‌توانند علت تشنج در سالمندان باشند. در این بیماری‌ها، تغییرات در ساختار و عملکرد مغز به وجود می‌آید که ممکن است به ناپایداری الکتریکی در سلول‌های عصبی و بروز تشنج منجر شود.
3. عوامل دارویی: برخی داروها که معمولاً برای درمان بیماری‌های دیگر استفاده می‌شوند، می‌توانند عامل تشنج در سالمندان باشند. برخی از داروهای ضدافسردگی، ضد درد و داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر دارند، ممکن است تحریک کننده تشنج باشند.
4. عوامل متابولیک: اختلالات متابولیک مانند اختلالات الکترولیتی (مانند سطوح کم یا بالای سدیم یا کلسیم در خون)، اختلالات گلوکز خون (مانند دیابت)، نارسایی کبدی و کلیه و نقص ویتامین B12 می‌توانند باعث تشنج در سالمندان شوند.
علاوه بر این، عوامل دیگری مانند عفونت‌ها، تروما، تغییرات الکترولیتی در طی عمل جراحی، عملیات بیهوشی و تغییرات دمای بدن نیز می‌توانند عللی برای تشنج در سالمندان باشند.
مشاوره و استعلام هزینه مراقبت در منزلمراقبت از بیماران، سالمندان و کودکان در منزل
راهکارهایی برای کمک به سالمندان در مدیریت تشنج
1. تشخیص دقیق علت تشنج: برای مدیریت صحیح تشنج در سالمندان، اولین گام باید تشخیص دقیق علت تشنج باشد. برای این منظور، بررسی تاریخچه پزشکی، انجام آزمایشات تشخیصی مانند سونوگرافی مغز، تصویربرداری مغزی (مانند MRI) و آزمایشات خون ممکن است لازم باشد.
2. مدیریت بیماری اساسی: اگر تشنج ناشی از بیماری مشخصی است، باید بر روی مدیریت آن بیماری تمرکز شود. مانند استفاده از داروها و روش‌های درمانی مناسب برای بیماری عروقی مغزی، بیماری‌های نورولوژیک و عوامل متابولیک.
3. درمان دارویی: استفاده از داروهای ضدتشنج می‌تواند برای کنترل تشنج در سالمندان بسیار مؤثر باشد. پزشک معالج می‌تواند داروهایی را تجویز کند که به طور مستقیم بر روی فعالیت الکتریکی نورون‌ها تأثیر می‌گذارند و از بروز تشنج جلوگیری می‌کنند. نمونه‌هایی از داروهای ضدتشنج شامل فنوباربیتال، کربامازپین، فالپروئیک اسید، لاموتریژین و لووتیروکسین هستند. مهم است که داروها زیر نظر پزشک تجویز و مصرف شوند و دستورات به دقت دنبال شوند.
4. مدیریت استرس: استرس می‌تواند عامل تحریک‌کننده برای تشنج در سالمندان باشد. تمرکز بر فنون مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، یوگا و روش‌های آرامش‌بخش دیگر می‌تواند به کاهش استرس و کنترل تشنج کمک کند.
4. اصلاح عوامل قابل تغییر: برخی از عواملی که می‌توانند تشنج را تحریک کنند، قابل تغییر هستند. به عنوان مثال، اصلاح تغذیه نامناسب، مدیریت درست ترمزهای دارویی، کنترل عفونت‌ها و حفظ تعادل الکترولیتی می‌تواند به کاهش تشنج در سالمندان کمک کند.
5. پشتیبانی روانی و اجتماعی: تشنج ممکن است بر کیفیت زندگی سالمندان تأثیر منفی بگذارد. ارائه پشتیبانی روانی و اجتماعی، به همراه توجه به نیازهای روزمره آن‌ها، می‌تواند زندگی روزمره آن‌ها را تسهیل کند و احساس رضایتمندی بیشتری را به ایشان برگرداند.
مهم است که در صورت تشنج سالمندان، با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا علت دقیق تشنج مورد بررسی قرار گیرد و برنامه درمانی مناسبی برای کنترل تشنج و بهبود کیفیت زندگی تعیین شود.
چه تمرینات فیزیکی خاصی برای کنترل تشنج در سالمندان توصیه می‌شود؟
تمرینات فیزیکی می‌توانند در کنترل تشنج در سالمندان مؤثر باشند. با این حال، قبل از شروع هر برنامه تمرینی، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب برای سالمند تعیین شود.
1. تمرین‌های آروبی: تمرین‌های آروبی شامل فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و دویدن هستند. این تمرینات بهبود عملکرد قلب و عروق، کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب و افزایش سطح انرژی کمک می‌کنند.
2. تمرینات یوگا و روش‌های تنفسی: تمرینات یوگا و روش‌های تنفسی می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند و اثر آرامبخشی داشته باشند. برخی از حرکات یوگا مانند آساناهای آرامش‌بخش و تمرین تنفس عمیق (pranayama) می‌توانند ساکن کننده سیستم عصبی و افزایش آرامش را به دنبال داشته باشند.
3. تمرینات تقویتی و انعطاف‌پذیری: تمریناتی برای تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری می‌توانند در افزایش تعادل و کاهش خطر سقوط کمک کنند. مثال‌هایی از این تمرینات شامل تمرینات وزنه‌برداری سبک، تمرینات پیلاتس و تمرینات انعطاف‌پذیری مانند انجام حرکات کششی و تمرینات گردن و پشت است.
4. تمرینات تمرکز و ذهن‌آگاهی: تمریناتی مانند مدیتیشن و تمرکز به کاهش استرس و افزایش آگاهی از وضعیت داخلی خود کمک می‌کنند. این تمرینات می‌توانند به شما کمک کنند تا بهتر با تنش‌ها و نگرانی‌های روزمره خود مقابله کنید و بیشتر به آرامش و آگاهی برسید.
در مواجهه با تشنج سالمند چکار بکنیم؟
1. ایمنی فرد را تأمین کنید:
او را از زمین دور کنید: اگر فرد در حال ایستادن یا راه رفتن است، به آرامی او را به زمین بنشانید یا بخوابانید تا از افتادن و آسیب دیدگی جلوگیری شود.
از اشیاء دور کنید: هرگونه اشیاء سخت یا تیز را که ممکن است در حین تشنج به فرد آسیب برساند، از اطراف او دور کنید.
محافظت از سر و گردن: در صورتی که سالمند در حال تشنج به صورتی است که سر و گردنش حرکت می‌کند، قسمتهای سر و گردن را با یک پتو نرم و پنبه‌ای پوشانده و به آرامی حرکتشان را محدود کنید. این کار می‌تواند از آسیب‌های جانبی جلوگیری کند.
لباس های تنگ را شل کنید: اگر لباس های فرد تنگ است، دور گردن یا قفسه سینه او را شل کنید تا تنفس راحت تر شود.
در دهان او چیزی نگذارید: هیچ چیز، از جمله غذا، آب یا دارو را در دهان فرد نگذارید، زیرا ممکن است خفه شود.
2. به فرد کمک کنید:
زمان تشنج را یادداشت کنید: زمان شروع و پایان تشنج را با دقت یادداشت کنید تا به پزشک در تشخیص و درمان کمک کنید.
حرکات او را مشاهده کنید: به حرکات و رفتار فرد در حین تشنج توجه کنید. این اطلاعات می تواند به پزشک در تعیین نوع تشنج کمک کند.
با او صحبت نکنید: در حین تشنج با فرد صحبت نکنید، زیرا او هوشیار نیست و نمی تواند شما را درک کند.
آرام باشید و منتظر بمانید: تا زمانی که تشنج متوقف شود و فرد هوشیاری خود را بازیابد، در کنار او بمانید و آرامش را حفظ کنید.
3. بعد از تشنج:
به پهلو بچرخانید: هنگامی که تشنج متوقف شد، به آرامی فرد را به پهلو بچرخانید تا از خفگی در صورت استفراغ جلوگیری شود.
با او صحبت کنید: هنگامی که فرد هوشیاری خود را بازیافت، با او به آرامی و با لحنی آرام صحبت کنید تا به او اطمینان خاطر دهید.
از او بپرسید که آیا احساس درد یا ناراحتی می کند: از او بپرسید که آیا احساس درد یا ناراحتی می کند و در صورت نیاز به او کمک کنید.
4. در موارد زیر با اورژانس تماس بگیرید:
- اگر تشنج بیش از 5 دقیقه طول بکشد.
- اگر فرد بعد از تشنج هوشیاری خود را بازیابد.
- اگر فرد دچار تنفس دشوار یا آبی شدن پوست شود.
- اگر فرد برای اولین بار دچار تشنج شده باشد.
- اگر فرد مجروح شده باشد.
در صورت نیاز به پرستار در منزل، بسته به شرایط سالمند خود، می توانید از خدمات پرستاری ویژه موسسه ما کمک بگیرید و با توجه به نیاز و میزان خدماتی که از پرستار انتظار دارید؛ پرستاری مناسب با شرایط خود استخدام نمایید. بدون دغدغه و نگرانی سالمند خود را به ما بسپارید ما در تمام لحظات برای انجام فعالیت روزانه در کنار سالمند عزیزتان خواهیم بود.
ما در موسسه آسایش فردا (کیان مهر) در تلاش هستیم به استخدام نیروهای حرفه ای و متخصص ، پرستاری از افراد با شرایط خاص و یا بیمار، شما را تسهیل و تسریع نماییم. جهت دریافت خدمات می توانید با شماره های تماس درج شده در سایت ارتباط بر قرار نمایید و مشخصات پرستاری که نیاز دارید را مشخص کنید تا در کمترین زمان ممکن پرستار مورد نظر به منزل شما اعزام گردد.
شماره تماس جهت مشاوره رایگان : 02188975991