8 علت شایع بی اختیاری ادرار در سالمندان، درمان و مدیریت

بی اختیاری ادرار (Urinary Incontinence) به عدم کنترل قابل قبول بر روی ادرار در شرایطی که فشار داخلی مجرای ادراری بیشتر از حد مقاومت خروجی عضلات کنترل کننده ادراری باشد، اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر، در بی اختیاری ادرار، فرد قادر به کنترل یا نگهداری ادرار نیست و بدون اراده ادرار را از دست می‌دهد.

بی اختیاری ادرار یک مشکل شایع است، به خصوص در سالمندان، و تأثیرات بالینی و روانی قابل توجهی بر روی کیفیت زندگی فرد دارد. این مشکل می‌تواند باعث محدودیت‌هایی در فعالیت‌های روزمره، درد و عدم راحتی، عدم اطمینان و عفونت مجاری ادراری شود. همچنین، بی اختیاری ادرار می‌تواند نقش مهمی در ایجاد تنش‌ها و اختلالات روانی و اجتماعی داشته باشد و باعث ایجاد اضطراب، افسردگی و ایزولاسیون اجتماعی شود.

بی اختیاری ادرار یکی از مشکلات شایع در سالمندان است. با پیشرفت سن، احتمال بروز آن افزایش می‌یابد و تا یک سوم از سالمندان ممکن است از این مشکل رنج ببرند. این اتفاق باعث محدودیت‌هایی در فعالیت‌های روزمره می‌شود و همچنین باعث کاهش کیفیت زندگی سالمندان می‌شود. فرد ممکن است از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و تفریحی منع شود و از احساس تنش و ناامنی در محیط‌های عمومی رنج ببرد. افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار ممکن است احساس اضطراب، افسردگی و ناراحتی اجتماعی کنند. این مشکل می‌تواند باعث ایزولاسیون اجتماعی و کاهش رضایت زناشویی شود.

در این شرایط قطعا سالمند نیاز به یک مراقب و پرستار سالمند دارد، اگر به دلیل مشغله یا عدم توانایی، امکان مراقبت کامل از سالمند خود را ندارید، می‌توانید از خدمات پرستار سالمند، موسسه ی آسایش فردا (کیان مهر) استفاده کنید پرستاران آموزش‌دیده ما می‌توانند در انجام فعالیت‌های روزانه، به سالمند شما کمک کنند و همچنین در مواقعی که شما در منزل حضور ندارید، به بهترین حالت ممکن مراقب او باشند.

مراقبت از بیماران، سالمندان و کودکان در منزل

مشاوره و استعلام هزینه مراقبت در منزل

• 02188975991
• 09125839938

 با بالا رفتن سن و تغییرات فیزیولوژیک در سالمندان، سیستم ادراری نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این تغییرات می‌توانند عواملی باشند که به بی اختیاری ادرار در این گروه سنی منجر می‌شوند.در اینجا به 8 علت شایع بی اختیاری ادرار در سالمندان می پردازیم:

1. ضعف عضلات کنترل کننده ادراری

با پیری، قدرت و قابلیت عضلات کنترل کننده ادراری کاهش می‌یابد. این عضلات شامل عضلات مثانه و عضلات کف لگن (عضلاتی که کنترل جریان ادرار را دارند) است. ضعف این عضلات می‌تواند منجر به کاهش کنترل ادرار و  نشت ادرار هنگام سرفه، عطسه، خندیدن یا بلند کردن اجسام سنگین شود.

ضعف عضلات کف لگن به حالتی اطلاق می‌شود که عضلات این ناحیه توانایی لازم برای حمایت از اندام‌های لگنی، کنترل ادرار و جلوگیری از نشت ادرار را از دست می‌دهند. این مشکل می‌تواند به ویژه در سالمندان شایع باشد.

علل ضعف عضلات کف لگن

• سن: با افزایش سن، طبیعی است که عضلات و بافت‌های همبند ضعیف‌تر شوند، که می‌تواند به بی‌اختیاری ادرار و دیگر مشکلات مرتبط با کف لگن منجر شود.
• زایمان: زنانی که زایمان‌های متعدد داشته‌اند یا زایمان طبیعی داشته‌اند، ممکن است دچار ضعف در عضلات کف لگن شوند.
• چاقی: اضافه‌وزن و چاقی به فشار بیشتری بر روی عضلات کف لگن می‌افزاید، که می‌تواند باعث ضعف آنها شود.
• فعالیت بدنی ناکافی: کمبود فعالیت ورزشی و عدم تمرینات تقویت‌کننده می‌تواند به ضعف این عضلات منجر شود.
• اختلالات عصبی: بیماری‌هایی مانند سکته مغزی، دیابت یا ام اس می‌توانند به اعصاب کنترل‌کننده عضلات کف لگن آسیب بزنند.
• یائسگی: کاهش سطح هورمون استروژن پس از یائسگی می‌تواند باعث کاهش تراکم عضلانی و ضعف در بافت‌های کف لگن شود.
• مصرف برخی داروها: داروهای آرام‌بخش و بعضی از داروهای فشار خون می‌توانند به کنترل عضلات کف لگن آسیب برسانند.

علائم ضعف عضلات کف لگن

• بی‌اختیاری ادرار: نشت ادرار هنگام سرفه، عطسه یا خندیدن.
• احساس نیاز فوری به ادرار: نیاز به رفتن به دستشویی در زمان‌های ناگهانی.
• کاهش توانایی در کنترل ادرار: ناتوانی در نگه‌داشتن ادرار برای مدت طولانی.

رههای پیشگیری و درمان

• تمرینات کگل: این تمرینات به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند و می‌تواند بهبود قابل توجهی در کنترل ادرار ایجاد کند.
• ورزش منظم: انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب برای تقویت کلی بدن و عضلات کف لگن.
• کاهش وزن: اگر اضافه‌وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند به کاهش فشار بر روی عضلات کف لگن کمک کند.
• فیزیوتراپی: مشاوره با یک فیزیوتراپیست برای دریافت تمرینات و تکنیک‌های مناسب.
• استفاده از دارو: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کنترل بی‌اختیاری تجویز کند.

در نهایت، اگر فردی با ضعف عضلات کف لگن مواجه است، مشاوره با پزشک یا متخصص توانبخشی برای ارزیابی و دریافت درمان مناسب توصیه می‌شود.

2. نارسایی عصبی

نارسایی عصبی می‌تواند تأثیر عمیقی بر کنترل ادرار در سالمندان داشته باشد. سیستم عصبی مسئول هماهنگی فعالیت‌های مختلف بدن، از جمله کنترل مثانه و مدیریت ادرار است. نارسایی عصبی می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی سالمندان تأثیر بگذارد. بنابراین، شناسایی و مدیریت این وضعیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

1. اختلال در پیام‌رسانی عصبی

• نارسایی عصبی می‌تواند بر توانایی ارسال و دریافت پیام‌های عصبی بین مغز و مثانه تأثیر بگذارد. این اختلال می‌تواند منجر به عدم توانایی در احساس نیاز به ادرار یا کنترل انقباضات مثانه شود.

2. بیماری‌های خاص

• سکته مغزی: سکته مغزی می‌تواند بر مناطقی از مغز تأثیر بگذارد که مسئول کنترل مثانه هستند. این می‌تواند منجر به بی‌اختیاری یا عدم توانایی در رسیدن به دستشویی شود.
• بیماری‌های حرکتی: بیماری‌هایی مانند پارکینسون یا ام اس می‌توانند اعصاب کنترل‌کننده مثانه را تحت تأثیر قرار دهند و منجر به کاهش کنترل ادرار شوند.
• دیابت: دیابت می‌تواند به آسیب عصبی (neuropathy) منجر شود که به نوبه خود می‌تواند بر کنترل مثانه تأثیر بگذارد.

3. کاهش حس و احساس

• نارسایی عصبی ممکن است باعث کاهش حس در ناحیه لگن و مثانه شود، که این موضوع می‌تواند فرد را از احساس نیاز به ادرار بی‌خبر کند و منجر به نشت ادرار شود.

4. عدم هماهنگی عضلات

• عضلات کف لگن و مثانه باید به‌طور هماهنگ عمل کنند تا ادرار به درستی کنترل شود. نارسایی عصبی می‌تواند این هماهنگی را مختل کند و منجر به انقباضات غیرقابل کنترل یا ضعف عضلات کف لگن شود.

5. افزایش استرس و اضطراب

• نارسایی عصبی ممکن است به بروز استرس و اضطراب منجر شود که می‌تواند بر عملکرد مثانه تأثیر منفی بگذارد. استرس می‌تواند مثانه را تحریک کند و باعث بی‌اختیاری شود.

6. درمان و مدیریت

• فیزیوتراپی کف لگن: این نوع درمان می‌تواند به تقویت عضلات و بهبود کنترل ادرار کمک کند.
• داروها: پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند که به تنظیم فعالیت مثانه و کاهش بی‌اختیاری کمک کنند.

7. مراقبت‌های پزشکی منظم

• مراجعه به پزشک برای کنترل و مدیریت بیماری‌های عصبی می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند و کیفیت زندگی سالمندان را بهبود بخشد.

3.مشکلات پروستات (در مردان)

بزرگی پروستات (هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا BPH) یکی از مشکلات شایع در مردان مسن است که می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر کنترل ادرار و کیفیت زندگی آنها داشته باشد.  در واقع بزرگی پروستات به معنی افزایش حجم غده پروستات است که معمولاً با افزایش سن مردان رخ می‌دهد. این وضعیت خوش‌خیم است و معمولاً به معنای سرطان نیست.  بزرگی پروستات یکی از دلایل شایع مشکلات ادراری در مردان مسن است و تشخیص و درمان به‌موقع آن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و کنترل بهتر ادرار کمک کند.

  تأثیر بزرگی پروستات بر مجرای ادرار

• فشار بر مجرای ادرار: پروستات بزرگ‌شده می‌تواند بر مجرای ادرار که از وسط آن عبور می‌کند فشار بیاورد. این فشار می‌تواند منجر به تنگی مجرای ادرار و در نتیجه مشکلاتی در دفع ادرار شود.
  اختلال در تخلیه ادرار: با بزرگ‌شدن پروستات، تخلیه کامل ادرار از مثانه دشوارتر می‌شود. این ممکن است باعث باقی‌ماندن ادرار در مثانه و در نتیجه افزایش خطر عفونت‌های ادراری شود.
•  بی‌اختیاری ادرار: نشت ادرار ممکن است به دلیل فشار ناگهانی بر مثانه و عدم توانایی در کنترل انقباضات عضلانی ایجاد شود.
• تکرر ادرار: مردان ممکن است به‌طور مکرر احساس نیاز به ادرار داشته باشند، حتی در شب (نیوری) که می‌تواند باعث اختلال در خواب شود.
• احساس عدم تخلیه کامل: پس از ادرار کردن، احساس باقی‌ماندن ادرار در مثانه ممکن است ایجاد شود، که این می‌تواند به تحریک مثانه و افزایش دفعات ادرار منجر شود.

 عوامل تشدیدکننده

• عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی با افزایش سن ممکن است بر رشد پروستات تأثیر بگذارد و به بروز علائم کمک کند.
• سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی بزرگی پروستات می‌تواند خطر ابتلا به این وضعیت را افزایش دهد.

راههای تشخیص و درمان

• تشخیص: تشخیص بزرگی پروستات معمولاً از طریق معاینه فیزیکی (معاینه مقعدی) و تست‌های آزمایشگاهی مانند آزمایش PSA (آنتی‌ژن خاص پروستات) انجام می‌شود.
• داروها: داروهایی مانند آلفا بلاکرها و مهارکننده‌های 5-آلفا ردوکتاز برای کاهش اندازه پروستات و بهبود جریان ادرار تجویز می‌شوند.
• عمل جراحی: در موارد شدید که داروها مؤثر نیستند، جراحی مانند ترانس‌اورتریال ریزش پروستات (TURP) ممکن است لازم باشد.

4.عفونت‌های مجاری ادراری

عفونت‌های مجاری ادراری به عفونت‌هایی اطلاق می‌شود که می‌توانند هر یک از قسمت‌های سیستم ادراری، از جمله کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار را تحت تأثیر قرار دهند. شایع‌ترین نوع این عفونت‌ها، عفونت مثانه یا سیستیت است. عفونت‌های مجاری ادراری (UTIs) در سالمندان یک مشکل شایع و مهم به شمار می‌روند که می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر کنترل ادرار و کیفیت زندگی این گروه سنی داشته باشند.

  علل عفونت‌های مجاری ادراری در سالمندان

• تغییرات آناتومیکی: با افزایش سن، تغییراتی در ساختار و عملکرد مجاری ادراری و مثانه رخ می‌دهد که می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
• بزرگی پروستات: در مردان مسن، بزرگ‌شدن پروستات می‌تواند به احتباس ادرار و در نتیجه افزایش خطر عفونت منجر شود.
• کاهش سیستم ایمنی: سالمندان معمولاً سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، که آنها را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند.
• استفاده از کاتتر ادراری: استفاده از کاتتر برای تخلیه ادرار می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد.

  علائم عفونت‌های مجاری ادراری

• افزایش دفعات ادرار: عفونت مثانه می‌تواند باعث تحریک مثانه و احساس نیاز مکرر به ادرار کند.
• نشت ادرار: تحریک مثانه ممکن است منجر به نشت ادرار، حتی در زمانی که فرد نمی‌تواند به دستشویی برسد، شود.
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن: فرد ممکن است در هنگام ادرار کردن احساس سوزش کند.
• ادرار کدر یا بدبو: عفونت می‌تواند باعث تغییر در رنگ و بوی ادرار شود.
• خستگی و تب: در برخی موارد، عفونت‌های شدید می‌توانند باعث تب، لرز و احساس خستگی عمومی شوند.

  تأثیر عفونت‌های مجاری ادراری بر کنترل ادرار

• کاهش کنترل ادرار: تحریک ناشی از عفونت می‌تواند کنترل ادرار را مختل کرده و باعث بی‌اختیاری یا نشت ادرار شود.
• افزایش اضطراب و استرس: بی‌اختیاری و نیاز مکرر به ادرار می‌تواند به اضطراب و استرس روانی منجر شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
• اختلال در خواب: تکرر ادرار در شب (نیوری) می‌تواند خواب سالمندان را مختل کند و منجر به خستگی و مشکلات روزمره شود.

  تشخیص و درمان عفونت‌های مجاری ادراری

• تشخیص: تشخیص عفونت‌های مجاری ادراری معمولاً از طریق بررسی علائم بالینی و آزمایش ادرار (از جمله کشت ادرار) انجام می‌شود.
• درمان: درمان معمولاً شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن عفونت است. در مواردی که عفونت مکرر است، پزشک ممکن است روش‌های پیشگیری یا درمان‌های طولانی‌مدت را پیشنهاد کند.

عفونت‌های مجاری ادراری در سالمندان می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر کنترل ادرار و کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشند. تشخیص و درمان به‌موقع این عفونت‌ها و اتخاذ تدابیر پیشگیری می‌تواند به بهبود وضعیت و کاهش مشکلات ناشی از بی‌اختیاری ادرار کمک کند.

5. مصرف برخی داروها

مصرف برخی داروها می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کنترل ادرار در سالمندان داشته باشد. در زیر به بررسی اثرات داروهای دیورتیک و آرام‌بخش بر سیستم ادراری و مشکلات ناشی از آن در سالمندان پرداخته شده است:

1. دیورتیک‌ها (ادرارآورها): دیورتیک‌ها داروهایی هستند که به افزایش تولید ادرار و دفع مایعات از بدن کمک می‌کنند. این داروها معمولاً برای مدیریت شرایطی مانند فشار خون بالا و احتباس مایعات تجویز می‌شوند.

• افزایش حجم ادرار: دیورتیک‌ها باعث افزایش تولید ادرار می‌شوند که می‌تواند منجر به نیاز مکرر به ادرار کردن و نشت ادرار شود.
• افزایش احتمال بی‌اختیاری: به دلیل نیاز به رفتن به دستشویی به‌طور مکرر، احتمال بی‌اختیاری در سالمندان افزایش می‌یابد، به ویژه در مواردی که دسترسی به توالت آسان نیست.
• خستگی و اختلال در خواب: ادرار کردن مکرر، به ویژه در شب (نیوری)، می‌تواند خواب سالمندان را مختل کند و به خستگی در طول روز منجر شود.

2. آرام‌بخش‌ها: آرام‌بخش‌ها داروهایی هستند که برای کاهش اضطراب و تنش تجویز می‌شوند. این داروها می‌توانند شامل بنزودیازپین‌ها و سایر داروهای آرام‌بخش باشند.

•  کاهش تنش عضلانی: آرام‌بخش‌ها می‌توانند عضلات را شل کنند و باعث کاهش توانایی کنترل مثانه شوند. این مسئله می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود.
• تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی: این داروها ممکن است باعث کاهش حس و احساس در ناحیه لگن شوند و به ناتوانی در تشخیص نیاز به ادرار منجر شوند.
• افزایش خواب‌آلودگی: خواب‌آلودگی ناشی از آرام‌بخش‌ها می‌تواند به تأخیر در واکنش فرد نسبت به نیاز به ادرار منجر شود.

  مدیریت و پیشگیری

• مشاوره با پزشک: سالمندان و caregivers باید در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنند و در صورت بروز مشکلات ادراری، پزشک ممکن است داروهای جایگزین یا دوزهای مناسب‌تری را تجویز کند.
• توجه به زمان مصرف دارو: مصرف دیورتیک‌ها در زمان‌های خاصی از روز (به‌ویژه صبح) می‌تواند به کاهش نیاز به ادرار کردن در شب کمک کند.
• تمرینات کف لگن: انجام تمرینات تقویتی برای عضلات کف لگن (مانند تمرینات کگل) می‌تواند به بهبود کنترل ادرار کمک کند.مصرف دیورتیک‌ها و آرام‌بخش‌ها می‌تواند بر کنترل ادرار در سالمندان تأثیر منفی بگذارد و منجر به مشکلاتی مانند بی‌اختیاری ادرار و اختلال در خواب شود. شناسایی این اثرات و مدیریت مناسب مصرف داروها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی سالمندان کمک کند.

 6. بیماری‌های مرتبط با سن

بی‌اختیاری ادرار در سالمندان یک مشکل شایع است که می‌تواند ناشی از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن باشد. این بیماری‌ها می‌توانند ساختارها و عملکردهای مختلف بدن را تحت تأثیر قرار داده و باعث افزایش احتمال بروز بی‌اختیاری شوند.

•  بیماری‌های عصبی و عضلانی: بیماری‌هایی مانند پارکینسون، آلزایمر، سکته مغزی و مولتیپل اسکلروزیس (MS) می‌توانند عملکرد عصبی عضلات کف لگن و مثانه را تحت تأثیر قرار دهند. این مشکلات ممکن است باعث اختلال در ارسال سیگنال‌های عصبی بین مغز و مثانه شوند که نتیجه آن عدم کنترل کامل ادرار است.
•  دیابت: دیابت یکی از بیماری‌های رایج در سالمندان است که می‌تواند اعصاب را تحت تأثیر قرار داده و منجر به نوروپاتی دیابتی شود. این آسیب عصبی می‌تواند حس مثانه را کاهش دهد و باعث شود افراد نتوانند تشخیص دهند که مثانه‌شان پر شده و نیاز به تخلیه دارد، که این وضعیت می‌تواند منجر به بی‌اختیاری شود.
•    یبوست مزمن: یبوست مزمن در سالمندان نیز می‌تواند به دلیل فشار به مثانه و مجرای ادرار باعث بی‌اختیاری شود. تجمع مدفوع سخت می‌تواند روی اعصاب و عضلات لگن فشار وارد کند و عملکرد مثانه را مختل کند.
•   کاهش توان عضلات کف لگن: با افزایش سن، عضلات کف لگن ضعیف می‌شوند. این عضلات نقش مهمی در کنترل ادرار دارند و ضعف آن‌ها می‌تواند باعث بی‌اختیاری فشاری شود، به‌ویژه هنگام سرفه، عطسه، یا فعالیت‌های بدنی.
•   مشکلات قلبی و عروقی: بیماری‌های قلبی عروقی و نارسایی قلبی می‌توانند به مشکلات در تعادل مایعات بدن و عملکرد کلیه‌ها منجر شوند که باعث افزایش ادرار و افزایش خطر بی‌اختیاری می‌شود. برخی از داروهای مصرفی برای این مشکلات نیز ممکن است باعث افزایش ادرار شوند.
•    کاهش تحرک و فعالیت بدنی: سالمندانی که دارای محدودیت‌های حرکتی هستند، ممکن است به دلیل کاهش توانایی رسیدن به موقع به توالت دچار بی‌اختیاری شوند. بیماری‌هایی مانند آرتریت و ضعف عمومی بدن نیز می‌توانند باعث کاهش تحرک شوند.
•   تغییرات هورمونی: در زنان، یائسگی منجر به کاهش استروژن می‌شود که می‌تواند باعث تحلیل رفتن بافت‌های مثانه و مجرای ادرار شود. این تغییرات هورمونی ممکن است کنترل مثانه را دشوارتر کند و خطر بی‌اختیاری را افزایش دهد.

7. تغییرات هورمونی (در زنان)

تغییرات هورمونی در زنان، به‌ویژه پس از یائسگی، یکی از علل شایع بی‌اختیاری ادرار است. این تغییرات عمدتاً ناشی از کاهش سطح استروژن، هورمونی که نقش مهمی در حفظ سلامت بافت‌های سیستم ادراری و تناسلی زنان دارد، می‌باشد. کاهش سطح استروژن بر ساختار و عملکرد مثانه و مجرای ادرار تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به بروز مشکلات ادراری از جمله بی‌اختیاری منجر شود. در ادامه، به جزئیات این تغییرات پرداخته می‌شود:

1. کاهش استروژن پس از یائسگی: در دوران یائسگی، تولید استروژن توسط تخمدان‌ها به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. این کاهش استروژن بر بسیاری از بافت‌های بدن تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه در ناحیه لگن که شامل مثانه و مجرای ادرار می‌شود.

• تأثیر بر بافت‌های مثانه و مجرای ادرار: استروژن به حفظ ضخامت و انعطاف‌پذیری دیواره‌های مثانه و مجرای ادرار کمک می‌کند. کاهش این هورمون باعث نازک شدن و کاهش انعطاف‌پذیری این بافت‌ها می‌شود، که می‌تواند منجر به کاهش کنترل بر مثانه شود.
  ضعف عضلات کف لگن: استروژن به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند. با کاهش سطح این هورمون، عضلات کف لگن ممکن است ضعیف شوند و نتوانند به‌خوبی از مثانه حمایت کنند، که این ضعف عضلات می‌تواند به بی‌اختیاری ادرار، به‌ویژه بی‌اختیاری فشاری، منجر شود.

2. خشکی و آتروفی واژن: یکی از پیامدهای کاهش استروژن، آتروفی واژن (نازک شدن و خشک شدن دیواره‌های واژن) است. این وضعیت می‌تواند باعث تحریک مثانه و مجرای ادرار شده و به علائمی مانند تکرر ادرار، فوریت در دفع ادرار، و حتی نشت ادرار منجر شود.

3. بی‌اختیاری ادرار استرسی: بی‌اختیاری استرسی زمانی رخ می‌دهد که فشار ناگهانی به مثانه وارد شود، مانند هنگام سرفه، عطسه، خندیدن یا بلند کردن اشیای سنگین. کاهش سطح استروژن می‌تواند به تضعیف عضلات حمایت‌کننده از مثانه و مجرای ادرار منجر شود، که این امر احتمال نشت ادرار در هنگام افزایش فشار داخل شکمی را افزایش می‌دهد.

4. تأثیر بر گیرنده‌های هورمونی مثانه: در مثانه و مجرای ادرار گیرنده‌هایی برای استروژن وجود دارد. کاهش استروژن می‌تواند بر عملکرد این گیرنده‌ها تأثیر بگذارد، که این موضوع می‌تواند باعث اختلال در انقباضات عضلات مثانه و ایجاد احساس نیاز به تخلیه فوری ادرار (بی‌اختیاری فوریتی) شود.

5. تأثیرات روانی و استرس: یائسگی و تغییرات هورمونی مرتبط با آن ممکن است با تغییرات خلق‌وخو و افزایش استرس همراه باشد. استرس و اضطراب می‌توانند علائم بی‌اختیاری را تشدید کنند، زیرا استرس می‌تواند بر کنترل عضلات کف لگن و عملکرد سیستم عصبی مثانه تأثیر منفی بگذارد.

6. درمان‌های هورمونی جایگزین (HRT): برخی زنان پس از یائسگی از درمان‌های هورمونی جایگزین (HRT) برای کاهش علائم ناشی از کاهش استروژن استفاده می‌کنند. این درمان‌ها می‌توانند به بهبود سلامت بافت‌های مثانه و مجرای ادرار کمک کرده و علائم بی‌اختیاری ادرار را کاهش دهند. با این حال، استفاده از HRT باید تحت نظر پزشک و با توجه به مزایا و معایب آن باشد.

راههای مدیریت و درمان

• تمرینات کگل: برای تقویت عضلات کف لگن و بهبود کنترل مثانه.
• استفاده از کرم‌های استروژن موضعی: می‌تواند به بازسازی بافت‌های مثانه و مجرای ادرار کمک کند و علائم بی‌اختیاری را کاهش دهد.
• تغییرات سبک زندگی: مانند کاهش مصرف کافئین و الکل، و کاهش وزن که ممکن است فشار روی مثانه را کم کند.

تغییرات هورمونی پس از یائسگی، به‌ویژه کاهش استروژن، می‌تواند به ضعف عضلات کف لگن، کاهش انعطاف‌پذیری مثانه و مجرای ادرار، و در نتیجه بی‌اختیاری ادرار منجر شود. درمان‌های موضعی و تمرینات تقویتی می‌توانند در مدیریت این مشکل مفید باشند.

8. کاهش تحرک و ضعف جسمانی

کاهش تحرک و ضعف جسمانی در سالمندان یکی از عوامل مهم در بروز بی‌اختیاری ادرار است. این مسئله می‌تواند ناشی از بیماری‌های مزمن، مشکلات جسمانی و یا کاهش کلی فعالیت بدنی با افزایش سن باشد.

1. ناتوانی در دسترسی به موقع به توالت: کاهش تحرک می‌تواند باعث شود سالمندان نتوانند به موقع به توالت برسند، که این امر می‌تواند باعث نشت ادرار شود. افرادی که دچار مشکلات حرکتی ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتریت، سکته مغزی یا شکستگی استخوان‌ها هستند، ممکن است به دلیل سرعت پایین حرکت یا نیاز به کمک دیگران برای رفتن به توالت، کنترل ادرار خود را از دست بدهند.

2. ضعف عضلات کف لگن: ضعف عضلات کف لگن یکی از عوامل مهم بی‌اختیاری ادرار است. با افزایش سن و کاهش فعالیت بدنی، عضلات کف لگن ممکن است ضعیف شوند. این عضلات نقش مهمی در حمایت از مثانه و مجرای ادرار دارند. ضعف این عضلات می‌تواند به بی‌اختیاری فشاری منجر شود، به این معنا که هنگام فشار آوردن به شکم (مثلاً در زمان سرفه، عطسه یا بلند کردن اشیاء) ادرار نشت کند.

3. بیماری‌های مزمن مرتبط با کاهش تحرک: بسیاری از بیماری‌های مزمن می‌توانند باعث کاهش تحرک و ضعف جسمانی شوند. این بیماری‌ها ممکن است به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر سیستم ادراری تأثیر بگذارند:

• آرتروز: این بیماری می‌تواند باعث درد و کاهش تحرک در مفاصل شود، به خصوص در ناحیه کمر و لگن. درد و کاهش تحرک ممکن است فرد را از رسیدن سریع به توالت باز دارد.
•  سکته مغزی: بیماران سکته مغزی معمولاً دچار ضعف یا فلج در یک یا هر دو سمت بدن می‌شوند. این وضعیت می‌تواند کنترل ادرار را مختل کند و همچنین دسترسی سریع به توالت را دشوار سازد.
• بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون: کاهش کنترل عضلات و ضعف جسمانی ناشی از بیماری‌های عصبی می‌تواند باعث شود فرد در کنترل مثانه دچار مشکل شود.

4. کمبود فعالیت بدنی و کاهش انعطاف‌پذیری: با کاهش فعالیت‌های بدنی و کاهش تمرینات عضلانی، انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات کف لگن کاهش می‌یابد. علاوه بر عضلات کف لگن، ضعف در عضلات کمر و لگن نیز می‌تواند باعث بروز مشکلات در کنترل ادرار شود. تمرینات منظم می‌توانند به تقویت این عضلات کمک کنند و علائم بی‌اختیاری را کاهش دهند.

5. استفاده از وسایل کمکی و محدودیت‌های حرکتی: سالمندانی که از وسایل کمکی مانند عصا، واکر یا صندلی چرخدار استفاده می‌کنند، ممکن است در مواقع اضطرار به سختی به توالت برسند. این محدودیت‌های حرکتی می‌تواند باعث شود که فرد نتواند به‌موقع مثانه را تخلیه کند و در نتیجه دچار بی‌اختیاری شود.

6. تأثیر ضعف جسمانی بر توانایی احساس مثانه پر: در برخی از سالمندان، ضعف جسمانی ممکن است همراه با مشکلات عصبی باشد که در نتیجه آن‌ها توانایی احساس پر بودن مثانه کاهش می‌یابد. این افراد ممکن است تا زمانی که مثانه به‌طور کامل پر شده و نشت ادرار آغاز شود، احساس نیاز به تخلیه مثانه نداشته باشند.

7. عوارض داروهای مرتبط با کاهش تحرک: بسیاری از سالمندانی که دچار کاهش تحرک هستند، داروهایی مصرف می‌کنند که ممکن است باعث افزایش تولید ادرار یا کاهش توانایی کنترل ادرار شوند.

8. اضافه وزن و کاهش تحرک: افراد مبتلا به چاقی معمولاً فعالیت بدنی کمتری دارند و چاقی خود می‌تواند فشار بیشتری بر مثانه و عضلات کف لگن وارد کند. این فشار اضافی ممکن است باعث ضعف بیشتر عضلات و افزایش احتمال نشت ادرار شود.

9. ترس از افتادن و محدودیت حرکتی: برخی از سالمندان ممکن است به دلیل ترس از افتادن از حرکت سریع یا زیاد خودداری کنند. این ترس می‌تواند باعث شود که آن‌ها به سرعت به توالت نروند و در نتیجه مثانه بیش از حد پر شود و منجر به بی‌اختیاری گردد.

راهکارهای مدیریتی و درمان

•  تمرینات تقویت عضلات کف لگن (تمرینات کگل): این تمرینات می‌توانند به تقویت عضلات کف لگن کمک کرده و کنترل مثانه را بهبود بخشند.
• فیزیوتراپی و فعالیت‌های بدنی: افزایش تحرک و تقویت عضلات از طریق تمرینات منظم می‌تواند به کاهش بی‌اختیاری کمک کند.
• وسایل کمکی مناسب: استفاده از وسایل کمکی مانند توالت‌های قابل حمل و دسته‌های کمکی برای تسهیل دسترسی به توالت.
• مراقبت‌های پزشکی: در صورت نیاز، درمان‌های دارویی یا جراحی می‌توانند در بهبود بی‌اختیاری مفید باشند.

در بسیاری از موارد، بی اختیاری ادرار در سالمندان نتیجه ترکیبی از عوامل فیزیولوژیک و عوامل زیستی و اجتماعی است. برای تشخیص و درمان بی اختیاری ادرار در سالمندان، مشاوره و مراجعه به پزشک اختصاصی ادرار و تناسلی (اورولوژیست یا گینکولوژیست) توصیه می‌شود. پزشک بر اساس تاریخچه پزشکی و علائم مشکلات ادراری، ممکن است از آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش ادرار، سونوگرافی، سیستوسکوپی و آندوسکوپی استفاده کند تا علت بی اختیاری ادرار را تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.

تشخیص بی اختیاری ادرار در سالمندان

•   مصاحبه و تاریخچه پزشکی: پزشک از شما سؤالاتی درباره علایم، فرکانس و شدت بی اختیاری ادرار، عوامل تحریک کننده، عوامل تشدید کننده و تأثیر آن بر زندگی روزمره‌تان می‌پرسد. همچنین، سابقه پزشکی شما از جمله بیماری‌های مرتبط، داروهای مصرفی و عادات مثل استفاده از الکل و مواد مسهل نیز بررسی می‌کند.
•   آزمایشات تشخیصی: پزشک ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا علل محتمل بی اختیاری ادرار را مشخص کند. این آزمایشات می‌توانند شامل آزمایش ادرار، آزمایش خون، سونوگرافی مجاری ادراری و مثانه، سیستوسکوپی (بررسی داخلی مثانه با استفاده از دوربین) و آزمایشات تصویربرداری مغز و نخاع باشند.
•  روش‌های ضبط و نگهداری داده‌ها: در برخی موارد، پزشک ممکن است از روش‌های ضبط و نگهداری داده‌ها استفاده کند تا فعالیت عضلات کف لگن و فشار داخل مثانه را در طول زمان ثبت کند. این داده‌ها می‌توانند اطلاعات مفیدی درباره الگوی بی اختیاری ادرار و عوامل محرک آن ارائه دهند.
•  همکاری با تخصص‌های دیگر: در برخی موارد، پزشک ممکن است شما را به تخصص‌های دیگر مانند اورولوژیست، نورولوژیست یا فیزیوتراپیست ارجاع دهد تا تشخیص دقیق‌تر و برنامه درمانی مناسب‌تری برای شما تعیین شود.

 انواع شایع بی‌اختیاری ادرار در سالمندان

• بی‌اختیاری تنشی (استرسی): در این نوع بی‌اختیاری ادرار، فشار روانی و استرس می‌توانند علت اصلی باشند. مثلاً در مواقعی که سالمند درگیر وضعیت‌های استرس‌زا یا ناراحت‌کننده قرار می‌گیرد، ادرار ناخواسته ترشح می‌شود.بی‌ اختیاری تنشی در میان خانم ها به دلیل بارداری و زایمان بیشتر دیده میشود، همچنین در دوران پس از یائسگیبه دلیل کاهش استروژن   آتروفی عضلانی رخ می دهد و در نتیجه باعث بی‌اختیاری ادرار می‌شود. آقایانی که دچار مشکل بزرگ شدن پروستات هستند نیز از این نوع بی اختیاری ادرار رنج می برند.
• بی‌اختیاری فعال: در این نوع بی‌اختیاری ادرار، مثانه بیش‌فعال می‌شود و در زمانی که میزان ادرار در مثانه تا حدی بالا رسیده باشد، ادرار ناخواسته ترشح می‌شود. این نوع بی‌اختیاری ادرار ممکن است بر اثر تحریک‌های مختلفی مانند فشار بر مثانه، تحریک حسی، عوامل محیطی و … رخ دهد.
• بی‌اختیاری تکراری: در این نوع بی‌اختیاری ادرار، سالمندان ممکن است نیاز به تکرار مکرر و مکرر برای ادرار کردن داشته باشند. این شرایط می‌توانند در نتیجه ضعف عضلات مثانه، انسداد مجرای ادراری یا اختلالات نوروژنیک رخ دهند.
• بی‌اختیاری فوریتی: در این نوع بی‌اختیاری ادرار، سالمندان ناگهان نیاز فوری به ادرار کردن دارند و قادر به کنترل ادرار نیستند. این شرایط ممکن است به علت اضطراب، اغما، مشکلات عصبی و … رخ دهند.
• بی‌اختیاری ترشحی: در برخی موارد، سالمندان ممکن است با ترشح ناخواسته ادرار روبرو شوند، حتی قبل از رسیدن به سرویس بهداشتی. این موضوع معمولاً به علت ضعف عضلات مثانه یا اختلالات نوروژنیک ایجاد می‌شود.

راههای درمانی و مدیریت بی اختیاری ادرار در سالمندان

•  تمرینات عضلانی کف لگن: تمرینات قوی‌کننده عضلات کف لگن می‌توانند بهبود قابل توجهی در کنترل ادرار در سالمندان بی‌اختیار ایجاد کنند. این تمرینات شامل تمرینات کششی و تقویتی مانند تنگ‌کردن و رها کردن عضلات کف لگن و تمرینات کگل هستند. مشورت با یک فیزیوتراپیست مجرب درباره تمرینات مناسب برای شما مفید خواهد بود.
•   تغییر در رژیم غذایی: برخی مواد غذایی و مشروبات می‌توانند عوارض بی‌اختیاری ادرار را تشدید کنند. به‌عنوان مثال، مصرف مقدار زیادی قهوه، الکل و مواد محرک ممکن است علائم بیش‌فعالی مثانه را تشدید کند. تغییر در رژیم غذایی و کاهش مصرف این مواد ممکن است به کنترل بی‌اختیاری ادرار کمک کند.
•   جلوگیری از تحریک‌کننده‌ها: شناسایی و جلوگیری از عوامل تحریک‌کننده می‌تواند در کنترل بی‌اختیاری ادرار موثر باشد. به‌عنوان مثال، ممکن است برخی داروها یا مواد مصرفی مانند دیورتیک‌ها (داروهای آب‌بران) و مسهل‌ها علائم بی‌اختیاری ادرار را تشدید کنند. بررسی داروهای مصرفی و مشورت با پزشک درباره تغییر در داروها می‌تواند مفید باشد.
•   مدیریت استرس: استرس می‌تواند علائم بی‌اختیاری ادرار را تشدید کند. استفاده از روش‌های مدیریت استرس مانند روش‌های تنفسی عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش استرس و بهبود کنترل ادرار کمک کند.
•    داروها: داروهایی وجود دارد که می تواند به کاهش اسپاسم مثانه و افزایش ظرفیت مثانه کمک کند.
•    نوشیدن مایعات کمتر در شب: نوشیدن مایعات زیاد قبل از خواب می تواند خطر نشت ادرار در شب را افزایش دهد.
•    اجتناب از سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند به مثانه آسیب برساند و بی اختیاری ادرار را بدتر کند.
•   جراحی: در برخی موارد جراحی می‌تواند به عنوان یک گزینه در درمان بی‌اختیاری ادرار در نظر گرفته شود. اما تصمیم در مورد نیاز به جراحی و نوع جراحی معمولاً بستگی به علت بی‌اختیاری ادرار، وضعیت سلامت عمومی فرد و مشکلات دیگری که ممکن است داشته باشد، دارد.

در صورتی که بی‌اختیاری ادرار مربوط به مشکلات عضلات مثانه باشد، جراحی ممکن است شامل ترمیم عضلات مثانه، استفاده از ایمپلنت‌های مثانه (مثل ایمپلنت مثانه) یا تحریک عصبی عمقی (DBS) باشد. در مواردی که بی‌اختیاری ادرار ناشی از انسداد مجرای ادراری است، جراحی می‌تواند شامل برطرف کردن انسداد، انجام روش‌های ترمیمی مجرای ادراری (مانند جراحی ارتوپلاستی) و یا استفاده از دستگاه‌های کمکی مانند سوند مجرای ادراری (کاتتر) باشد

گاهی اوقات، ما به تنهایی قادر به مراقبت و نگهداری از سالمند نیستیم و برای مراقبت کامل و مؤثر از سالمندان، نیاز به نیروی متخصص و  استخدام پرستار در منزل داریم این افراد می‌توانند کمک کنند تا نیازهای پزشکی، بهداشتی و عاطفی سالمند به درستی برآورده شود. پرستارهای حرفه‌ای تجربه و دانش لازم برای مدیریت داروها، نظارت بر وضعیت سلامت و ارائه مراقبت‌های ویژه را دارند. علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند به خانواده‌ها در مراقبت بهتر از سالمند کمک کنند و فضای آرامش‌بخش‌تری برای سالمند فراهم آورند. در نتیجه، داشتن یک پرستار سالمند در منزل می‌تواند به حفظ سلامت و کیفیت زندگی سالمند کمک کند.

در صورت نیاز به پرستار در منزل، بسته به شرایط سالمند خود، می توانید از خدمات پرستاری ویژه موسسه ما کمک بگیرید و با توجه به نیاز و میزان خدماتی که از پرستار انتظار دارید؛ پرستاری مناسب با شرایط خود استخدام نمایید. بدون دغدغه و نگرانی سالمند خود را به ما بسپارید ما در تمام لحظات برای انجام فعالیت روزانه در کنار سالمند عزیزتان خواهیم بود.

ما در موسسه آسایش فردا (کیان مهر) در تلاش هستیم به استخدام نیروهای حرفه ای و متخصص ، پرستاری از افراد با شرایط خاص و یا بیمار، شما را تسهیل و تسریع نماییم. جهت دریافت خدمات می توانید با شماره های تماس درج شده در سایت ارتباط بر قرار نمایید و مشخصات پرستاری که نیاز دارید را مشخص کنید تا در کمترین زمان ممکن پرستار مورد نظر به منزل شما اعزام گردد.

شماره تماس جهت مشاوره رایگان : 02188975991